امروزه با مشاهده دقیق دعاوی مطروحه در دادگستری به این نتیجه می رسیم که یکی از دعاوی مبتلا به و پرتکرار مربوط به مطالبه اجور (اجرت ها) است.

اجرت و انواع آن:
اجرت بمعنی عوض منافع انسان یا اشیا می‌باشد که به آن بهره بها هم می گویند (ترمینولوژی،دکتر جعفری لنگرودی، شماره ۱۱۹) و به دو نوع قراردادی (اجرت المسمی) و غیر قراردادی (اجرت المثل) تقسیم می‌شود.

اگر قرارداد وجود داشته باشد و در آن از اجرت اسم برده شده باشد طبیعی است که در صورت حدوث اختلاف و نیاز به اقامه دعوا موضوع دعوا مطالبه اجرت المسمی خواهد بود نه اجرت امثل و نظر به اینکه میزان آن مشخص است به میزان تقریر شده توسط قانونگذار هزینه دادرسی و تمبر مالیاتی در صورت اقدام توسط وکیل دادگستری ابطال گردد.
جایی که هیچ قراردادی وجود ندارد، یا اگر وجود دارد نسبت به اجرت ساکت است اجرت المثل می شود که تعیین آن عواملی همچون: مقتضیات زمانی و مکانی و اجرت امثال مال مورد نظر تاثیر گذار هستند.
دعوای مطالبه اجرت المثل در تقسیم بندی دعاوی حقوقی ذیل عنوان دعاوی مالی بررسی می‌شود، لذا هزینه دادرسی آن بر اساس میزان خواسته مشخص و تقدیم می گردد. اما در اکثر موارد چون مشخص نمودن دقیق میزان اجرت المثل مستلزم نظریه کارشناسی می باشد، در بدو امر خواسته را به صورت “فعلاً مقوم” ذکر کرده و پس از وصول نظریه کارشناسی، هزینه دادرسی را محاسبه و پرداخت می‌کنیم.

محاکم صالح به رسیدگی:
مرجع صالح به رسیدگی به دعوای مطالبه اجرت المسمی نظر به ماده 13 قانون آیین دادرسی مدنی چون ناشی از عقود و قراردادها است مدعی می تواند علاوه بر اصل صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده، به محل وقوع عقد و همچنین به دادگاه محل اجرای قرارداد نیز مراجعه نماید. اما در خصوص مطالبه اجرت المثل با عنایت به مال موضوع دعوا مشخص می شود، بدین توضیح که: در صورت منقول بودن مال مورد دعوا به استناد اصل صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده ( ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی) دعوا باید در محل اقامت خوانده مطرح شود، اما در مورد اجرت المثل اموال غیرمنقول مستند به ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی دعوا می بایست در دادگاه محل وقوع مال غیر منقول مطرح شود.

*توجه شود که اگر مال موضوع دعوا منقول باشد؛ چنانچه خواسته کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، دعوا باید در شورای حل اختلاف مطرح گردد.

باتوجه به تخصصی بودن و وجود نکات مهم و حساس در هر دعوا اکیداً توصیه می‌شود با گروه وکلای میثاق باوکالت مشورت نمایید.
علیرضا نوروزی مقدم / وکیل دادگستری و مشاور حقوقی